بررسی مجازات و زندان زنان در ایران از هخامنشیان تا ساسانیان(زهرا حاجی اسماعیلی)

این پژوهش درصدد پاسخ به این سوال است که آیا زندان در ایران باستان به‌عنوان مجازات برای زنان، شناخته می‌شد؟ و اساس و پایة مجازات و زندانی کردن زنان چه بود؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جنسیت زنان در چگونگی مجازات آنان نقش تعیین‌کننده‌ای داشت، زندانی کردن زنان صرفاً توسط بزرگان خانواده‌ها انجام می‌شد و زندان در ایران باستان به ‌مثابه مجازاتی برای زنان موضوعیت نداشت.

درآمدی بر نقش اُمرا و قبایل کُرد خراسان در تحولات دوره افشاریه(۱۲۱۸- ۱۱۳۵ه.ق)(دکتر نصرالله پور محمدی املشی-دکتر برومند سورنی)

شاهان صفوی با اهداف و دلایل متعدد از جمله مقابله با حملات ازبکان و شورش­های داخلی و حفاظت از راه ­های تجاری خراسان  قبایلی از کُردها را از نواحی غرب و شمال غرب به خراسان کوچ دادند. با سقوط صفویه و ظهور حکومت افشاریه، سران و نخبگان کُرد خراسان بیش از پیش در معادلات سیاسی و نظامی این دوره فعال شدند.آنان به دلیل برخورداری از جمعیت زیاد، تجارب و توانایی­ های نظامی و جنگی، مورد توجه نادر افشار قرار گرفتند و به این ترتیب به وزنه­ای قابل اتکا در تعیین معادلات این دوره مبدل شدند و این اهمیت و توانایی را تا پایان حکومت افشاریه حفظ کردند.

سه قحطی و ایجاد یک فاجعه مالتوسی در ایران،( ۱۹۴۴-۱۸۶۹م)(دکتر محمد قلی مجد/ترجمه محمد کریمی)

ایران در فاصلۀ زمانی ۷۵ ساله ازسال ۱۸۶۹ تا ۱۹۴۴ دچار سه قحطی فاجعه‌بار شد. جمعیت در ۱۹۴۵ تفاوتی با ۱۸۴۰ نداشت؛ یعنی یک مورد کلاسیک از فاجعه مالتوسی. هدف این مقاله ارزیابی تأثیر قحطی‌ها بر جمعیت ایران است. نخست نشان داده می‌شود که تلفات انسانی در قحطی عظیم ۱۸۶۹-۱۸۷۳م در بسیاری از آثار کمتر از مقدار واقعی تخمین زده شده است. دو سوم جمعیت ازدست‌رفته است. ایران به‌سختی توانسته بود جمعیت ۱۸۶۹ خود را بازیابد که در قحطی بزرگ ۱۹۱۷-۱۹۱۹ در جریان جنگ جهانی اول، آن‌طور که من نشان داده‌ام، نزدیک به نیمی از جمعیت خود را از دست داد. در پایان، جنگ جهانی دوم، قحطی و تیفوس همه‌گیر ناشی از آن یک‌چهارم جمعیت را از میان برد و بار دیگر ایران به جمعیت ۱۸۴۰ بازگشت. پس از ۱۹۴۵ است که ایران توانست از دام مالتوسی که بیش از یک قرن در آن گرفتار بود رهایی یابد.

نقش محمدولیخان سپهدار تنکابنی در حوادث آذربایجانِ دوران استبداد صغير(۱۳۲۶-۱۳۲۷ه.ق)(دکترحسین علی بیگی)

به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی(۱۳۲۶ه.ق) واکنش گروه­های مختلف اجتماعی را به همراه داشت،  به طوری که مشروطه خواهان تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان در برابر حکومت مرکزی بپا خواسته و در صدد اعادۀ مشروطه از دست رفته برآمدند. این تحرکات بهانه­ ای فراهم نمود تا محمدعلی شاه، دوتن از دولتمردان کارآزموده خود- عین الدوله و محمد ولیخان – را عازم سرکوبی آنها نماید. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی ضمن واکاوی و بررسی کشمکش ­های طرفین، به دنبال پاسخ دادن به این پرسش شکل گرفته که محمد ولیخان سپهدار تنکابنی چه موضعي در رابطه با حوادث آذربایجان و مقابله با مشروطه­ خواهان داشته است؟

بررسی تصویر تیرخوردن ناصرالدین شاه(دکتر سیاوش درودیان)

قتل ناصرالدین شاه، تحولی بزرگ در جامعه ایران به وجود آورد. چنین موضوعی گرچه معمولاً دستمایه خلق آثار هنری بسیار زیادی است، اما متاسفانه در ایران چنین نشد. تنها تصویری که از این واقعه کشیده شد، اثر هنرمندی فرانسوی است که روی جلد روزنامه «پاریسی کوچک» را به خود اختصاص داد. در این نوشتار با بررسی اجزای تصویر به محل رویداد از نظر هنرمند و اختلاف آن با واقعیت پرداخته شده و هم­چنین با مقایسه تصویر ضارب در نقاشی و تصویرهایی که هنرمند در ذهن خود از جامعه ایران آن روز داشته، نگرش هنرمند به کل این واقعه روشن گشته است.

با بررسی نقاشی مشخص می­ شود که هنرمند مکان حادثه را نه در حرم شاه عبدالعظیم، بلکه در کاخ گلستان به تصویر کشیده، اما صرفاً کلیات تصویر با شکل واقعی کاخ همسان است.

بررسی عمل­کرد دريادار غلام­علی بايندُر در تقابل با انگلیسی‌ها(محمد مریوانی-سجاد رحمانی فلاح)

غلام­علی بایندر از طایفه­ ی بایندر گروس در سال ۱۲۷۷ه.ش. دیده به جهان گشود و با درجه­ ی ستوان دوّمی به ارتش پیوست. او در عملیات‌های جنگی مختلف شرکت نمود و نشان‌های شجاعت را دریافت نمود. در سال ۱۳۱۰ به فرماندهی نیروی دریایی جنوب منصوب شد و سازماندهی نیروی دریایی نوین را، در ایران، آغاز کرد. او در این منصب علاوه بر توسعه­ ی ‌نیروی دریایی، اقدامات ابتکاری بسیاری را علیه انگلیسی‌ها انجام داد و با شیوه‌های گوناگون، مقامات انگلیسی‌ حاضر در منطقه و حتّی شرکت‌های وابسته به آن‌ها را تحت فشار قرار داد؛ به‌طوری‌که اقدامات او اعتراضات متعدّد انگلیسی‌ها را درپی داشت و منجر به شکل‌گیری مناقشاتی میان دو کشور گردید.

سنت شفاهی همچون زنجیره­ی شهادت­ها(یان وانسینا/ترجمه فرهاد نام برادر شاد-محمود رحیم زاده)

در این نوشتار سعی گردیده ماهیت خاص سنت شفاهی را به عنوان یک منبع تاریخی مورد بحث قرار گیرد و به تعریف سنت شفاهی و بررسی ویژگی که شاخص این تعریف، یعنی انتقال از طریق دهان به دهان است، بپردازد. نتیجه طبیعی خصیصه مذکور این است که سنت هم­چون زنجیره­ای از شهادت­ها ارائه می­گردد. با این توصیفات، سه مسئله با جزئیات بیشتر در این نوشتار مطرح می­گردد: رابطه میان هر شهادت و سنت به عنوان یک کل، روش­های انتقال و در نهایت، انواع تحریفاتی که می­تواند در جریان انتقال رخ دهد.

بررسی تطبیقی روش­شناسی زکریای رازی با سایر اطبّاء اسلامی در درمان بیماری­های گلو و بینی

این  پژوهش برآن­ است تا با بررسی تطبیقی متون شاخص طبّی، از قرن سوم تا هفتم هجری، با آثار رازی در جهت مشخص ساختن تأثیرگذاری آثار او بر دانش طبّ و نیز نوآوری و ابتکارات درآثار پزشکان دیگر به این پرسش اساسی پاسخ گوید که جایگاه رازی در تشخیص و درمان بیماری‌های گلو و بینی در طبّ ایران اسلامی و نوآوری‌های اطبّای پس از او در این زمینه چگونه بوده­ است. به هرحال، اونخستین پزشکی بوده که در تشریح بینی به استخوان پرویزنی (استخوان سوراخ دار بینی) اشاره کرده و پیشگامی او در ارائه تشخیص امراض حلق و انف و روش درمان آن نسبت به پزشکان متقدّم و متأخّر از خود، قابل توجّه است. روش تحقیق، تاریخی و به شیوه­ی توصیفی- تطبیقی می‌باشد، چنان­ که تحلیل و ارائه­ ی اطّلاعات به صورت جدول‌های تطبیقی خواهد بود.

الله وردی افشار نقاش دربار عباس میرزا(دکتر ایوان سانتو/ترجمه محدثه هاشمیلر)

تلاش­های عباس میرزا در راستای ساماندهی ارتش او را نیز به مانند گزارش­ های نظامی از غرب به سمت و سوی ثبت نقاشی­هایی از نوع نظامی سوق داد. نقاشی­هایی با موضوع نظامی پیش از این در برهه ­های مختلف تاریخی مانند عصر صفوی نیز وجود داشتند. نکته­ ی مهم در این نقاشی­ ها تفاوت بارز از حیث نگاه به جنبه نظامی در این نقاشی­ ها بوده است. از میان نقاش­های دربار عباس میرزا، گویا الله وردی افشار تنها نقاشی است که آگاهی­ های تاریخی از او در دست است. او از افشارهای ارومیه و متعلق به خانواده­ای هنرمند بود. این نوشتار با معرفی شماری از آثار این نقاش که در خارج از ایران نگهداری می­ شوند، از جمله نقاشی آسیب دیده­ ای که بیش از صد سال شناخته نشده باقی مانده بود، برآن است که این نقاشی­ ها پیش از بیان هنری، دربردارنده­ ی پیام­های سیاسی و دیپلماتیک بوده ­اند.